Ορθοπαιδική ή ορθοπεδική

Ορθοπαιδική ή ορθοπεδική; Τον όρο ορθοπαιδική έπλασε το 1741 ο Γάλλος γιατρός Nicolas Andry (1658-1742), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, στο έργο του Traité d’orthopédie ou l’art de prévenir et corriger dans les enfants les difformités du corps (Πραγματεία περί ορθοπαιδίας ή προλήψεως και θεραπείας των σωματικών δυσπλασιών στα παιδιά). Ας σημειωθεί ότι το γαλλικό é αποδίδει το ελληνικό αι: pédagogie = παιδαγωγική, pédiatrique = παιδιατρική, péderastie = παιδεραστία κ.ά. Το 1771 πλάστηκαν και οι όροι orthopédique (ορθοπαιδικός) και orthopédiste (ορθοπαιδικός γιατρός). Όπως είναι φανερό, ο όρος πλάστηκε από τον Andry, για να δηλώσει τη διόρθωση σωματικών δυσπλασιών τού παιδιού: orthopédie < ορθο- + παιδ- + -ία. Όλο το έργο, άλλωστε, του Andry περιείχε γενικές οδηγίες και γνώσεις για «τροφούς» και «παιδαγωγούς». Κατ’ επέκτασιν, ο όρος χρησιμοποιήθηκε εν συνεχεία και για ενηλίκους. Η ετυμολογία αυτή είναι ευρύτερα αποδεκτή, γι’ αυτό και στην Αγγλική ο όρος orthopaedics (από το orthopédie) τείνει να επικρατήσει.

Πώς, όμως, προήλθε ο όρος ορθοπεδική με -ε-; Ο όρος αυτός οφείλεται σε παρετυμολογική σύνδεση τής λέξης είτε με το pes, pedis «πόδι» τής Λατινικής είτε με το ελληνικό πέδη (πβ. χειρο-πέδη, τροχο-πέδη), οπότεορθοπεδική είναι το «να ορθώνεις (τα οστά) με πέδες» (με δεσμά / επίδεση / επιδέσμους κ.τ.ό.). Άρα η ετυμολογικά (σύμφωνα με την προέλευση τής λέξης) ορθή γραφή είναι το ορθοπαιδική, όσο και αν η ορθοπαιδική δεν είναι μόνο για παιδιά. Σε αυτήν προσκρούει η γραφή που εσφαλμένα επικράτησε, το ορθοπεδική.